Levert een arts altijd goede zorg als hij alle regels en voorschriften heeft opgevolgd, en alle mogelijkheden voor onderzoek en behandeling heeft benut? Ik denk van niet. Het grote publiek denkt van wel, en veel artsen handelen ernaar.
Screeningsonderzoek
Wat onze lichamelijke gezondheid betreft, heerst bij (te) veel mensen het idee dat er nooit genoeg onderzoek naar gedaan kan worden. Dat idee wordt gevoed door artsen en wetenschappers die pleiten voor allerlei grootschalige screeningsonderzoeken, of voor preventieve vaccinaties waarvan het nut onduidelijk is. Iedereen in de medische wereld weet dat er vaak overbodig onderzoek wordt gedaan. Omdat de patiënt het eist, heet het dan, of omdat de dokter wil uitsluiten dat hij niet alles heeft geprobeerd. Dat kost niet alleen veel geld, het kan van gezonde mensen ook patiënten maken.
Total loss
Hoogleraar cardiologie Arend Jan Dunning schreef in 2002 in zijn boek ‘Broeder ezel. Over het onvermogen van de geneeskunde’: ‘De samenleving, gewend aan controlebeurten en service van alle elektrische en mechanische apparatuur, eist steeds meer check-ups, waartoe bevolkingsonderzoek, bedrijfsgeneeskundige controle, regelmatig bezoek aan huisarts of internist de instrumenten moeten vormen. De overeenkomst tussen mens en machinerie is echter zeer gebrekkig en de enige samenhang is, dat er geen garantie bestaat tegen total loss.’
Overbodig en ondoelmatig
Het lijkt erop dat zijn waarschuwende woorden weinig effect hebben gehad, want er wordt in ziekenhuizen juist veel te veel behandeld. Augustus vorig jaar stelde oud-minister van Volksgezondheid Ab Klink dat een besparing van zes miljard euro in de zorg haalbaar is als artsen afzien van overbodige en ondoelmatige handelingen. De koepel van academische ziekenhuizen NFU constateerde in juni dit jaar dat tien tot twintig procent van de ziekenhuiszorg patiënten geen gezondheidswaarde biedt.
Zorg is overbodig, en soms zelfs verkeerd. Intussen wil minister van Volksgezondheid Edith Schippers de total body scan als preventieve screening onder voorwaarden toestaan. Ze heeft de Gezondheidsraad hierover om advies gevraagd.
Gemiddelde patiënt
Het lijkt erop dat er één basisregel ontbreekt die nodig is om de veiligheid van patiënten en de kwaliteit van zorg zo veel mogelijk te waarborgen: niet behandelen als het kán, maar alleen als het móét. Mensen zijn nou eenmaal geen machines, ook al worden ze daar in medisch-biologisch onderzoek toe gereduceerd. En geen enkele patiënt is een gemiddelde patiënt. Dat laatste moet geen reden zijn om ‘voor de zekerheid’ maar alles te doen wat kan, maar juist om uit te zoeken wat echt nodig is. En dat kan regelmatig weleens minder zijn in plaats van meer.
Malou van Hintum
Stuur deze pagina door >>
Andere artikelen van deze schrijver
Opinie
Geef mij tijd
Het is september en de vrijwilligers van het Koningin Wilhelmina Fonds voor de kankerbestrijding (KWF) komen langs met de collectebus. Het kan niemand ontgaan zijn. Radio- en televisiespotjes dringen zich aan je op. En waar je maar kijkt maken spandoeken en affiches ons erop attent. GEEF MIJ TIJD. Daarbij wordt meestal ook een portret getoond van iemand met kanker. Ik had zelf ook op zo’n foto gekund, maar ik heb nu al vijftien jaar die op hol geslagen cellen en vind eigenlijk dat me sinds de diagnose al verrassend veel tijd is gegund. Daar klaag ik dus niet over. Langzaam aan beweeg ik me naar het moment dat de kanker me de baas is, maar zo ver is het nog niet. Wel heeft de behandeling van de kanker mijn leven danig ontwricht. Niet alleen dat van mij. Mijn vrouw moest op haar vijftigste ook wennen aan een heel andere man in huis. Elke keer dat ik langs een KWF affiche kom denk ik: GEEF MIJ KWALITEITTIJD.
Meer
Een zondebok aanwijzen helpt niet
In het boek ‘Veiligheid in de ggz. Leren van incidenten en calamiteiten’ dat psychiater Alette Kleinsman en calamiteitenonderzoeker Nico Kaptein onlangs publiceerden, komen drie lessen steeds weer terug. Een: het helpt niet om – in het geval van een ernstig incident of calamiteit – een zondebok te zoeken, want fouten worden gemaakt als sluitstuk van een proces waaraan allerlei professionals een bijdrage leveren. Twee: zorg voor een open cultuur waarin iedereen zich vrij voelt om elkaar aan te spreken. En drie: zorg ervoor dat iedereen zich verantwoordelijk voelt voor veiligheid.
Meer
Duizend bloemen, een paar teveel
Hoogleraar Jim van Os sprak recent in NRC Handelsblad zijn zorg uit over de achteruitgang van de psychiatrie in Nederland. Het toenemend aantal gevallen van euthanasie bij mensen met ernstige psychische aandoeningen is daar volgens hem een symptoom van. De verwaarlozing kost mensenlevens. Hij bepleit een focus op persoonlijk herstel. Marian Draaisma van zorginstelling Pluryn klaagde in dezelfde week in het AD over een verschuiving van werkzaamheden van de jeugdpsychiatrie naar de jeugdzorg. Dit verklaart volgens haar waarom het aantal suïcides bij de betrokken jongeren nog nooit zo hoog is geweest. Ook hier gaat het om vragen over leven en dood. De oplossing ligt hier in de handen van gemeenten. En GGZ-instelling Emergis in Zeeland dreigde eind augustus met een behandelstop voor de rest van dit jaar. De zorgverzekeraar heeft te weinig zorg ingekocht.
Meer
Let op: de Anti-spam code is slechts 15 minuten geldig.
Tip: als u een reactie met veel woorden heeft, typ deze dan eerst in Word en plak hem vervolgens in het Reactieveld hieronder.