Progressie in de psychiatrie

19 april 2022

De psychiatrie is de vreemde eend in de bijt van de geneeskunde, maar wel de meest interessante. Psychiatrie roept talloze vragen op voor filosofen, historici, literaire auteurs, filmmakers, toneelschrijvers, journalisten en zeker ook patiënten of ervaringsdeskundigen.

Psychiatrie is ook de meest ‘maatschappelijke’ discipline en sector: de ontwikkeling ervan spiegelt de veranderingen in de samenleving, en op z’n tijd is het omgekeerde ook het geval. De bijdragen van Freud hebben onze cultuur beslist beïnvloed.

Het belangrijkste waarom de psychiatrie ons blijft boeien is wel dat het over onszelf gaat, niet alleen over de patiënten. De psychiatrie draagt bij aan onze beeldvorming over wat normaal is, of wat afwijkt. Hoe staan wij daarin? Hoe zou een psychiater naar ons kijken als we ons ‘atypisch’ gedragen? Wat doet dat met ons?

We zien nu de opkomst van het concept neurodiversiteit. We zijn allemaal een onderdeel van een breed spectrum waardoor we soms maar subtiel van als patiënt aangeduide mensen verschillen. Zij vertonen kenmerken die wij ook hebben, zij het in afgezwakte of juist versterkte vorm. Het concept neurodiversiteit kan leiden tot zó’n relativering van het idee van een psychische stoornis, dat de psychiatrie er niet meer toe doet. Daar ben ik niet voor. Het is beslist mogelijk om duidelijk te maken wanneer er sprake is van een stoornis, duidelijk te krijgen wat de omstandigheden zijn waarin zoiets optreedt, en uiteindelijk ook hoe het werkt: de mechanismen ervan. Het legitimeert het bestaan van de psychiatrie en het werk van psychiaters, verpleegkundigen, psychologen en andere professionals.

Er is veel ongemak over de psychiatrie. Het ongemak moeten we omarmen, koesteren, en zeker niet negeren. Het verbindt ons met onze waarden, met wat we belangrijk vinden – voor anderen en voor onszelf. En het motiveert om vervolgens een antwoord te vinden op de talloze vragen waarop het antwoord nog niet, en zeker niet definitief, gegeven kan worden. Humanisering van de psychiatrie, het bevorderen van de emancipatie (en eigen regie) van de direct betrokkenen en hun naasten, en wetenschappelijk onderzoek garanderen dat de psychiatrie progressie kan boeken. Het gaat langzaam, maar het verdient beslist onze steun.

Jaap van der Stel heeft onlangs een nieuw boek uitgegeven "Is verslaving een ziekte?". Lees hier verder voor meer informatie of om hem te bestellen.

Vacatures

MEER OVER DEZE VACATURE >>

Opinie

DSM-5 is nuttig, maar wordt vaak
verkeerd gebruikt

Classificeren via de DSM-5-systematiek is ooit bedacht om klinische professionals en wetenschappers een gemeenschappelijke taal te laten spreken over de aandoening van een cliënt. En om gerichter wetenschappelijk onderzoek te kunnen doen. Marc Verbraak: 'DSM-5 is een nuttig instrument, maar wordt vaak verkeerd gebruikt.' ... Meer

Reageer |  reacties

Wat doet Rivierduinen en waarom het leuk is om daar te werken

Audrey van Schaik is sinds half oktober 2022 bestuurder van GGZ Rivierduinen. Zij trad tegelijk met Sam Schoch aan als raad van bestuur en samen staan zij bekend als verbinders en ervaren zorgbestuurders. Audrey is psychiater en heeft jarenlange leidinggevende ervaring binnen diverse onderdelen van verschillende ggz-organisaties. ... Meer

Reageer |  reacties

Breng de waarheid boven tafel

Stel, je bent leidinggevende en een medewerker vertelt dat er een structureel probleem is op de afdeling. Natuurlijk neem je dat serieus. Tegelijkertijd loont het om het verhaal in twijfel te trekken. ... Meer

Reageer |  reacties