Preventie: gewoon beginnen

28 april 2017

‘We hebben in 2030 te maken met zeven miljoen chronisch zieken, een kwart van de bevolking die ouderenzorg nodig heeft en een verdubbeling van de zorgkosten. Ook besteden we tegen die tijd zo'n veertig procent van het modaal inkomen aan zorgkosten. Dat kan zo niet doorgaan. Om de zorg ook financieel gezond te houden is er maar één oplossing en dat is preventie en vroege opsporing van ziekte.’

Deze woorden sprak bestuursvoorzitter Jos Aartsen van het UMCG begin van het jaar uit tijdens een nieuwjaarsbijeenkomst. Het Groningse ziekenhuis maakt op eigen initiatief een start met het geven van leefstijladviezen aan patiënten. Dat gebeurt in de vorm van de pilot: de UMCG Leefstijlwijzer.

Niet ieder ziekenhuis voelt zich geroepen om zich bezig te houden met preventie. Dat is een taak van de overheid, zeggen veel medisch specialisten en ziekenhuisbestuurders. Een lid van de Raad van Bestuur van een UMC zei laatst op een bijeenkomst voor zorgmanagers dat het ziekenhuis gekeken heeft of er aandacht voor preventie kon komen. Maar helaas: ‘We konden er geen businessmodel van maken.’ Dus deden ze het niet. Er werd nog iets over de zorgverzekeraars gezegd, die het voortouw maar moesten nemen. Als iedereen verantwoordelijk is, is uiteindelijk niemand verantwoordelijk.

Ook in de verkiezingsdebatten die in februari en maart over ons uitgestort werden, kwam het onderwerp preventie nauwelijks aan de orde. Vrijwel niemand maakte zich druk over 20.000 tabaksdoden per jaar in Nederland. Nee, minder managers: dát hadden we nodig, riepen de politieke partijen in koor. Geen woord over de overgewichtepidemie, de explosieve toename van diabetes type 2, de risico’s van te weinig beweging.

Bariatrisch chirurg Maurits de Brauw vertelde onlangs in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde dat elk jaar zo’n 1600 mensen zich bij hem melden. Mensen die zo dik zijn dat ze niet buiten kunnen spelen met hun kinderen en zich uit schaamte aan het openbare leven onttrekken. Een gastric bypass is een laatste redmiddel, maar liever zou de Brauw zien dat de overheid haar verantwoordelijkheid neemt: ‘Op het gebied van gezonde voeding is er alleen slechte voorlichting en een convenant met de voedingsindustrie, waarin slechts harde afspraken staan over zoutreductie. De voornemens over vermindering van suikers en vetten zijn boterzacht.’ Universitair docent publieke geneeskunde Marielle Jambroes stelt in hetzelfde artikel dat de afzijdige houding van de overheid neerkomt op verwaarlozing van de bevolking.

En dat is niet voor niets: in ons land zijn 2,5 miljoen mensen laaggeletterd. Zij missen het minimale taalniveau om volwaardig in de maatschappij te functioneren. Het lezen en begrijpen van voedings- en gezondheidstips, voorlichtingsfolders en bijsluiters lukt dan lang niet altijd. Een laaggeletterde is bovendien 3 keer zo vaak obees, leeft bijna 20 jaar langer in een slechte gezondheid en sterft gemiddeld 6 jaar eerder dan iemand met een hoog opleidingsniveau. Waarom accepteren we dat?

Het is 2017. Hoog tijd dat we omstandigheden gaan creëren waarin gelijke kansen op gezondheid ontstaan. Het maakt niet uit wie ermee begint: de overheid, de zorgverzekeraar of het ziekenhuis. Naar elkaar blijven wijzen helpt daar niet bij. Gewoon beginnen wel. Dat compliment mag het UMCG in elk geval alvast in zijn zak steken. 

Volg Aliëtte Jonkers ook via Twitter: @aliettejonkers

Vacatures

MEER OVER DEZE VACATURE >>

Opinie

DSM-5 is nuttig, maar wordt vaak
verkeerd gebruikt

Classificeren via de DSM-5-systematiek is ooit bedacht om klinische professionals en wetenschappers een gemeenschappelijke taal te laten spreken over de aandoening van een cliënt. En om gerichter wetenschappelijk onderzoek te kunnen doen. Marc Verbraak: 'DSM-5 is een nuttig instrument, maar wordt vaak verkeerd gebruikt.' ... Meer

Reageer |  reacties

Wat doet Rivierduinen en waarom het leuk is om daar te werken

Audrey van Schaik is sinds half oktober 2022 bestuurder van GGZ Rivierduinen. Zij trad tegelijk met Sam Schoch aan als raad van bestuur en samen staan zij bekend als verbinders en ervaren zorgbestuurders. Audrey is psychiater en heeft jarenlange leidinggevende ervaring binnen diverse onderdelen van verschillende ggz-organisaties. ... Meer

Reageer |  reacties

Breng de waarheid boven tafel

Stel, je bent leidinggevende en een medewerker vertelt dat er een structureel probleem is op de afdeling. Natuurlijk neem je dat serieus. Tegelijkertijd loont het om het verhaal in twijfel te trekken. ... Meer

Reageer |  reacties